Η πέτρα στη γλυπτική

Η πέτρα στη γλυπτική

Με την πέτρα πλάστηκαν εικαστικές μορφές πολύ πριν χτιστούν σπίτια. Mόλις απέκτησε τη φυσική ικανότητα να σκέφτεται πέρα από το «εδώ» και το «τώρα» των αισθήσεών του, ο παλαιολιθικός άνθρωπος έδωσε στα πλάσματα του νου του τρισδιάστατη παρουσία στον χώρο και ακατάλυτη αντοχή στον χρόνο σκαλίζοντάς τα στην πέτρα. Η ισχυρή υλική υπόσταση των λίθινων μορφών μετέθεσε στη σφαίρα της ακλόνητης φυσικής τάξης την εικαστική έκφραση, και επομένως τη συνοχή, των πρώτων ιεραρχημένων κοινωνιών. Στη μνημειακή κλίμακα, η τέχνη της πέτρας στήριξε συμβολικά συστήματα, όπως η θρησκεία και η πολιτική ιδεολογία, συμβάλλοντας στην εδραίωση των πρώτων κρατών στις όχθες του Τίγρη, του Ευφράτη και του Νείλου. Όταν οι αρχαίοι Έλληνες τοποθέτησαν τον ίδιο τον άνθρωπο στο κέντρο του κόσμου και απέδωσαν την ευημερία της κοινότητας στις σωματικές και ψυχικές δυνάμεις του, ο πωρόλιθος αρχικά και το μάρμαρο στη συνέχεια ανέδειξαν με τον πιο θαυμαστό τρόπο την ομορφιά, τον δυναμισμό και τα πάθη του ανθρώπινου σώματος ως καθρέφτη της ψυχής. Στην τέχνη της πέτρας στράφηκαν, τέλος, και οι Ρωμαίοι, αφομοιώνοντας την ελληνική εμπειρία, για να οικοδομήσουν στις αισθήσεις των ετερόκλητων υπηκόοων της αυτοκρατορίας τους την εικόνα της οικουμενικής ειρήνης, της αφθονίας και της ευημερίας, αλλά και για να προβάλουν τα ιδιαίτερα ιδεολογικά προτάγματα του εκάστοτε αυτοκράτορα.

Τη δυναμική παρέμβαση των λίθινων μορφών στη διαμόρφωση της υλικής πραγματικότητας και τους ισχυρούς δεσμούς τους με τις παρακμασμένες θρησκείες της αρχαιότητας αποστράφηκε η νέα θρησκεία που απλώθηκε στον μεσογειακό κόσμο στην αυγή της πρώτης χιλιετίας. Προτείνοντας έναν άυλο, πνευματικό κόσμο ως απάντηση στα αδιέξοδα των καιρών, ο Χριστιανισμός στράφηκε στην αντινατουραλιστική, αφαιρετική τοιχογραφία και το ψηφιδωτό για να εκφράσει τα ιδεώδη του. Η τέχνη της πέτρας περιορίστηκε στο δισδιάστατο, ζωγραφικής έμπνευσης ανάγλυφο. Μόλις στα τέλη της ίδιας χιλιετίας μπόρεσε στη δυτική χριστιανοσύνη να εδραιωθεί μια νέα ισορροπία ανάμεσα στο υλικό και το πνευματικό ανοίγοντας στη γλυπτική τον δρόμο προς την απεικόνιση των χριστιανικών ιδεών. Τους επόμενους αιώνες, αφού ελευθερώθηκε από τις θρησκευτικές δεσμεύσεις της και ξαναβρήκε τις αρχαίες καταβολές της, η γλυπτική εξελίχθηκε σε δυναμικό κλάδο της νεότερης τέχνης.

Στον σύγχρονο κόσμο της δυνητικοποίησης και της διαρκούς μεταβολής με ιλιγγιώδεις ρυθμούς, η υλικότητα και η διάρκεια που προσφέρει η πέτρα μοιάζει ανεπιθύμητη και προσκολλημένη με το παρελθόν. Τούτου του παρελθόντος όμως την αίσθηση της πραγματικότητας συνεχίζουν να τη μεταφέρουν στο σήμερα τα έργα της γλυπτικής με ασύγκριτα πιο άμεσο τρόπο, και από πολύ πιο μακρινές εποχές, από ό,τι η 2 ζωγραφική ή τα ιστορικά κείμενα. Στην αναζήτηση του «αλλού» και του «άλλοτε», που πάντα θα δίνει νόημα στο «εδώ» και το «τώρα» της ανθρώπινης ζωής, η εικαστική κληρονομιά που αφήνει η τέχνη της πέτρας είναι αναντικατάστατη.

 

 

Άνθη της Πέτρας

newlogo23Μη κερδοσκοπικό Σωματείο
«Φίλοι Παραδοσιακής Αρχιτεκτονικής -
ΑΝΘΗ ΤΗΣ ΠΕΤΡΑΣ»
Διεύθυνση:
28ης Οκτωβρίου 55
Νέα Πεντέλη Τ.Κ. 15236

 

Ακολούθησέ μας

Facebook
Twitter
YouTube
Googleplus

 

Newsletter