Απόσπασμα από μυθιστόρημα του Νίκου Θέμελη (Η αναζήτηση)

1.Χτίζαμε σπίτια όπου κι αν μας καλούσανε. Σπίτια αρχοντικά, σπίτια απλών ανθρώπων, μέχρι και εκκλησίες αρκεί να εξασφαλίζαμε όσο καλά γινόταν μια δίκαιη αμοιβή και την αποπληρωμή της. Στη συμφωνία πάντα έμπαινε η εξασφάλιση τροφής και στέγης. Αγαπούσαμε τη δουλειά μας κι ας ήτανε σκληρή. Δουλεύαμε καλά την πέτρα, γιατί την ξέραμε. Γνωρίζαμε τα χούγια της, τη φύση της, πως την πιάνεις, πως τη χτυπάς και που ν’ ανοίγει, πως τη λαξεύεις, πως την τοποθετείς και πως χαντρώνεις. Τα καντούνια τα ‘ριχνα πάντα εγώ, το ίδιο και τις βόλτες, βόλτες μικρές, μεγάλες. Εγώ διάλεγα και έριχνα τις πλάκες πάνω από πόρτες, παράθυρα ή παραθούρες και φυσικά εγώ τα θυρώματα και τα σαχνισινιά, είτε από πέτρα είτε από δρένιο ξύλο. Άμα μας άρεσαν τα σχέδια, μας έβγαινε και το μεράκι και παιδευόμασταν χάρη της ομορφιάς, για πράγματα που δεν ήτανε στη συμφωνία. Σχέδια απλά μπορούσα και μόνος μου να φτιάξω, σχέδια ξένων όσο περίπλοκα και να ‘ταν μπορούσα να διαβάσω. Τα σχέδια με συνεπαίρνανε, δικά μου ή ξένα. Τα θεωρούσα απαραίτητα και για τα απλά τα σπίτια των απλών ανθρώπων. Να είναι με ακρίβεια για να μπορείς από τα πριν να πλησιάσεις την ομορφιά του μόχθου σου πάνω στην πέτρα. Και σαν τελειώναμε κι εγκρίναμε πρώτα εμείς οι ίδιοι μόνοι μας και μέσα μας τους κόπους μας και τα’ αποτελέσματα τους, τότε ήταν που νιώθαμε περήφανοι σαν να ‘τανε δικό μας σπίτι.

2. Προτού τελειώσει καν το σπίτι εκείνο, μας ήρθε απανωτά δεύτερη, Τρίτη και τέταρτη ακόμα πρόταση. Η πρώτη ερχόταν απ’ τη Σμύρνη, η άλλη μέσα από ένα χωριό. Το λέγαν Μόλυβο. Ήταν αδύνατον να πάρουμε συγχρόνως και τις τρεις δουλειές, επτά ήμασταν όλοι κι όλοι, μα κι απ’ την άλλη δε μου πήγαινε να αποδιώξουμε την τύχη μας. Όπως και να ‘ταν, χρειαζόμασταν κι άλλα χέρια. Είπα στα γρήγορα στη Σμύρνη όχι κι έστειλα μήνυμα σε κάτι φίλους Λαγκαδιανούς, πολύ καλούς μαστόρους, που τότε χτίζανε στον Πειραιά.

3. Μέσα στην εβδομάδα τελειώσανε τα σχέδια, οι υπολογισμοί, οι μετρήσεις, είχα τις απαντήσεις σε όλα, για να παρουσιάσω την τελική μου πρόταση. Ειδοποιήθηκαν όλοι και την Κυριακή μετά τη λειτουργία κάτσαμε στον αυλόγυρο, η Βιργκίν μας έφερε καφέ και βύσσινο, μίλησα, τα είπαμε όλα, τα συμφωνήσαμε, τα κλείσαμε. Όσο κουράστηκα εγώ να πω το ναι μέσα μου, τόσο πιο εύκολα δώσανε οι άλλοι την συγκατάθεση τους. Την άλλη μέρα έφευγε πρωί-πρωί καΐκι από τον Μόλυβο για το Κάστρο. Το προτίμησα, το ίδιο βράδυ θα βρισκόμουν στους δικούς μου, για να δω πως προχωράγανε και να ρυθμίσω ποιοι θα ‘μεναν κάτω και ποιοι θα ‘ρχόντουσαν στον Μόλυβο. Οι Λαγκαδιανοί το είχαν κιόλας συμφωνήσει με τον αδερφό μου: Όλοι μαζί και μόνο στο Κάστρο. Ύστερα από μια ατελείωτη κουβέντα ποιος θα ‘μενε και ποιος θα έφευγε, βλέποντας και τις ανάγκες της πρωτεύουσας, που ήταν και η πρώτη υποχρέωση και δεν έπρεπε να τους εγκαταλείψουμε, αποφασίσαμε πως μόλις έρθουνε οι τρεις Λαγκαδιανοί, τρεις απ’ τους δικούς μας θα ‘ρχόντουσαν στο Μόλυβο και πάντως όχι ο αδερφός μου, τα υπόλοιπα χέρια θα προσπαθούσα να τα βρω μέσα από τον Μόλυβο τον ίδιο.